Hepatit A nedir?
A hepatiti Hepatit A Virüsü (HAV)’nün neden olduğu ve özellikle sarılık ve karaciğer tutulumu ile karakterize bir infeksiyon hastalığıdır. Gelişmekte olan ülkelerde çocukların çoğu yaşamlarının ilk 10-15 yılında sarılıkla veya sarılıksız olarak HAV infeksiyonunu geçirmektedirler. Bu çocuklar hastalığı büyük çocuklara ve erişkinlere bulaştırırlar. Hepatit A toplumda hastalığı geçirmemiş duyarlı olan herkesi etkileyebilir. İyi bir kişisel hijyen ve uygun sanitasyon hastalığı önleyebilir.
 
Hepatit A nasıl bulaşır?
Hepatit A dışkı ile atıldığı için kişiden kişiye dışkıyla kontamine eller, su, gıda veya her tür eşya ile bulaşabilir. Virüs sanitasyon ve hijyen eksikliği olan her yerde kolaylıkla yayılabilir. Hepatit A’lı kişi hem evdeki diğer kişilere hem de seksüel partnerlerine hastalığı bulaştırabilir.
 
Hepatit A yiyecek veya su ile bulaşır mı?
İnfeksiyonlu hastalar dışında hepatit A; meyve ve sebze gibi kontamine yiyeceklerden de bulaşabilir.
Ayrıca midye gibi kontamine kabuklu ve kabuksuz deniz ürünlerinden bulaşabildiği gibi kontamine suyun içilmesi veya buzun yenmesi ile de bulaşabilir.
 
Hepatit A evcil hayvanlardan bulaşır mı?
Bulaşmaz
 
Hepatit A’lı hastada görülen belirti ve şikayetler nelerdir?
Çocuklarda özellikle hiç belirtisiz olabilir.
Erişkinlerin dörtte üçünde belirti vardır ve bunlar birkaç gün sürer
Gözlerde sararma
İdrarda koyulaşma
Halsizlik
İştahsızlık
Bulantı, kusma
Karın ağrısı
Ateş
 
Ülkemizde sıklığı nedir?
Ülkemizde yaşa ve yöreye göre değişmek üzere hepatit A infeksiyonu %7.8 ile %88 gibi değişik oranlarda gözlenmektedir
 
Virüs alındıktan sonra hastalık kaç günde ortaya çıkar?
Hepatit A’nın inkübasyon süresi 15-45 gün arasında değişmekle birlikte ortalama süre yaklaşık 28 gündür.
 
Hepatit A hangi dönemde bulaşır?
Hastalar belirtiler çıkmadan 1 hafta önce ve hastalık döneminde hepatit A’yı bulaştırabilir. Belirtisiz kişilerde virüsü dışkı ve vücut çıkartıları ile yayabilir.
 
Hepatit A infeksiyonu tamamen iyileşir mi?
Hepatit A kronikleşmez (müzmin). Fakat nadiren ağır seyredebilir ve ölümle sonuçlanabilir.
 
Hastalık tekrarlar mı?
Hastalık tekrarlamaz. İyileşince hayat boyu koruyucu bağışıklık bırakır.
 
Hepatit A infeksiyonları ne kadar ciddidir?
İnfeksiyon bir kişinin hayatını çok ciddi etkileyebilir. Hepatit A geçirenlerin yaklaşık % 15’i hastaneye yatmak zorunda kalır. Hasta işe gidemez, spor yapamaz ve alkol alamaz.
 
Hepatit A infeksiyonunun tedavisi var mıdır?
Akut viral hepatit A’da etkene özgül bir tedavi yoktur. Belirtiler başladıktan sonra infeksiyonun seyrini değiştirecek bir ilaç mevcut değildir. Hastaların çoğu evinde istirahat ettirilip, belirli aralıklarla kontrole çağırılarak takip edilir. Fulminan hepatit, koagülasyon bozukluğu, ensefalopati gibi komplikasyonları olan, şiddetli karın ağrısı ve kusması olan, bilirubin veya transaminazları yüksek düzeyde bulunan hastalar hastanede izlenir.
 
Bulaşma nasıl önlenir?
Banyo kullanıldıktan, bebek altı değiştirildikten sonra, yiyecek hazırlamadan ve yemek yemeden önce eller mutlaka yıkanmalıdır.
2 yaş üstü herkes iki defa aşılanmalıdır.
 
Hepatit A infeksiyonundan nasıl korunurum?
Aşı olarak
Çevremde risk altında olanlara aşı olmayı söyleyebilirim
 
Hepatit A infeksiyonunu şu anda veya daha önce geçirdiğim nasıl anlaşılır?
Tanı hastalığın belirtileri, muayene bulguları ve laboratuvar testleri ile konulur. Kesin olarak tanı koyabilmek için kan testi yapılmalıdır. ELISA ile kanda Hepatit A virüs antikorlarının (anti-HAV IgM ve IgG) varlığı gösterilmelidir.
 
Virüs nasıl elimine edilebilir?
HAV 85 ºC’de 1 dakikada ölür
Yiyecekler piştikten sonra tekrar kontamine olursa virüsü hala bulaştırabilir.
Suların yeterli klorlanması (1,5-2,5 mgr/lt) virüsü öldürür
 
Hepatit A geçiren hasta kan verebilir mi?
HAV kronikleşmediği için hastalık tamamen iyileştikten sonra hasta kan verebilir
 
Toplumdan Hepatit A yok edilebilir mi?
Hepatit A’nın tam olarak ortadan kaldırılabilmesi (eradike etmek) için sosyo-ekonomik düzeyin iyileştirilmesiyle birlikte yaygın olarak çocuk ve erişkinlerin aşılanması gerekmektedir. Hepatit A oranı toplumda 100 000 de 20’den yüksekse 2 yaşından büyüklerin hepsinin aşılanması önerilmektedir. Eğer oran 100 000 de 20’den küçük 10’dan büyükse tüm çocukların aşılanması önerilmektedir.
 
Hepatit A Aşısı
HAV: Hepatit A Aşısı, 6-12 arayla 2. doz olarak yapılır.
Ölü virüs aşısıdır. İki yaşından büyüklerde bir doz aşıdan sonra yaklaşık % 97’den daha fazla koruyuculuk oluşturmaktadır. Aşı yapıldıktan sonraki ilk 15 gün içinde % 85 koruyuculuk sağlamaktadır. Aşı şu anda risk gurubundaki kişilere önerilmektedir.
 
Risk Gurupları:
  1. Endemik bölgeye seyahat edenler
  2. Hepatit A oranı yüksek toplumlardaki tüm çocuklar
  3. Hepatit A’lı hastayla yakın teması veya seksüel teması olanlar
  4. Homo-biseksüel, çok sayıda seks partneri olanlar
  5. Uyuşturucu kullananlar
  6. Çocuk ve yaşlı bakım merkezlerinde kalan çocuklar, yaşlılar ve çalışanlar
  7. Hepatit A virüsü ile çalışan araştırıcılar
  8. Pıhtılaşma ürünleri alanlar
  9. Hijyen uyumunun zayıf olduğu temizlik işçileri ve gıda çalışanları
  10. Kanalizasyon işçileri
  11. Kronik Karaciğer hastalığı (Hepatit B, C gibi) olan ve hepatit A geçirmemiş kişiler
 
İkinci doz aşıyı farklı firmanın aşısından olabilir miyim?
Bu konuda çalışma olmasa da bunun bir problem olacağını düşündüren bir sebepte yoktur.
 
İkinci doz aşı gecikirse ne yapmalıyım?
En kısa zamanda aşıyı olmalısınız. Birinci dozun tekrarına gerek yoktur.
 
Diğer aşılarla birlikte uygulanabilir mi?
Hepatit B, difteri, çocuk felci (oral ve inaktive), tetanoz, oral tifo, kolera, Japon ensefaliti, kuduz, sarı ateş aşısı veya immun globülinlerle aynı anda farklı bölgeye uygulanabilir.
 
Aşının içinde ne vardır?
Aşıda canlı virüs yoktur. Ölü virüs içerir.
 
Aşının koruyuculuğu ne kadardır?
Erişkinlerde en az 25 yıl, çocuklarda ise 14-20 yıldır.
 
Bulaşmadan sonra aşı yapılabilir mi?
Aşı bu şekilde kullanım için ruhsat almamıştır. Bu durumda immun globülin verilmelidir. Bulaşmadan sonra da kısa sürede aşı yapılmasının koruyucu olduğu bildirilmektedir.
 
Aşıdan sonra koruyuculuk ne kadar zaman sonra başlar?
Yaklaşık 4 hafta sonra.
 
Aşılama öncesi test yapılmalı mıdır?
Ülkemiz şartlarında çocukluk çağında geçirme olasılığı yüksek olduğu için test yapılabilir. Negatifse aşı verilir.
 
Aşılama sonrası test yapılmalı mıdır?
Gerek yoktur.
 
Aşı gebelere yapılabilir mi?
Bu konuda yeterli bilgi yoktur. Fakat aşı ölü (inaktif) virüsten oluştuğu için fayda-zarar oranına göre değerlendirilir.
 
Hepatit A aşısı her yaşta uygulanabilinir mi?
Hepatit A aşısı 2 yaş altında lisans almamıştır ve seropozitif olan annelerden doğan çocuklarda zayıf immünite bırakmaktadır. Aynı anda immunglobülinle birlikte verilirse immünojenitesi düşmesine rağmen korunmayı azaltmaz
 
Hepatit A aşısı güvenlimidir, yan etkileri var mıdır?
Lokal reaksiyonlar dışında ciddi bir yan etkisi yoktur. Aşı yerinde ağrı, baş ağrısı ve halsizlik görülebilir. Aşı içeriğindeki maddelere duyarlı olanlara kontrendikedir.
 
Aşı etkilimidir?
2 doz Hepatit A aşısı olan kişi % 100 infeksiyona karşı korunur.
 
Hepatit A aşısı beni hepatit B ve hepatit C’den korur mu?
Hepatit A virüsü diğer hepatit virüslerinden farklıdır. Bu nedenle diğer virüslere karşı korunma olmaz.
 
Bu aşı seyahat edenlere öneriliyor mu?
HAV infeksiyonları dünyanın birçok bölgesinde yaygın olarak görülür. ABD, Kanada, Batı Avrupa, Japonya, Yeni Zelanda ve Avustralya dışında dünyanın neresine giderseniz gidin aşı yaptırmalısınız.
 
Aşıyı nerede yaptırabilirim?
Sağlık merkezlerinde
 
Aşı nasıl uygulanır?
Aşı                              Yaş                  Doz                             Doz şeması
HAVRIX                     2-18                720      Ü         6-12 ay arayla 2 doz
> 18                1440    Ü         6-12 ay arayla 2 doz
VAQTA                      2-17                25        Ü         6-18 ay arayla 2 doz
                                   ³ 18                50        Ü         6 ay arayla 2 doz
AVAXIM 80              0-15                 80        Ü        6 ay arayla 2 doz
AVAXIM 160            >15                  160      Ü         6 ay arayla 2 doz
 
Aşı dışında koruyucu başka ilaç var mıdır?
Aşıya ilaveten hepatit A immun globülin’de bütün yaşlar için kısa dönem korunmak için bulunmaktadır. Özellikle seyahat edenler ve aşısız olup ta hepatit A’ya maruz kalanlara 2 hafta içinde verilmelidir.