HEPATİT B HASTALIĞI

Hepatit B nedir?

Hepatit B virüsü ile ortaya çıkan karaciğer hücre iltihabıdır. Hepatit B hastalığı olarak bilinir. Hastalık bulaşanların % 90-95’inde geçirilir ve ömür boyu bağışıklık gelişir. Geri kalan kısmında ise müzminleşir, hatta siroz, karaciğer kanseri, karaciğer yetmezliği ve ölümle sonlanır. Hastaların bir kısmında ise taşıyıcılık şeklinde devam eder.

 BULAŞ YOLLARI

Hepatit B nasıl bulaşır?

  • Kan ve kan ürünleri
  • Cinsel yolla bulaş
  • Doğum sırasında anneden bebeğe
  • Aile içi geçiş

Kan ve kan ürünleri ile bulaş nasıl olmaktadır?

Kan yolu ile bulaşma özellikle gelişmiş ülkelerde damardan uyuşturucu ilaç kullananların, kullandıkları iğnelerin bir şekilde diğer insanlara yayılması ile ortaya çıkmaktadır. Ayrıca yine bu kişilerin kullandıkları eşyaların diğer kişilerce kullanılması da bulaşmayı sağlar. Ancak dünya üzerinde hepatit B açısından oldukça yüksek riskli bir grup olan sağlık çalışanları açısından iğne yolu ile bulaşma son derece önemlidir. Çeşitli sağlık birimlerinde çalışan sağlık personeli özellikle kaza sonucu iğne batması ile hepatit B’ye yakalanmaktadırlar. Yine normal popülasyon ve sağlık çalışanları için kan nakli sonucu bu hastalığa yakalanma riski vardır.

Cinsel ilişki ile bulaş nasıl olmaktadır?

Cinsel ilişki sırasında hepatit B ile enfekte bir kişinin vücut sıvılarının diğer partnerin vajina, makat (rektum, özellikle ters ilişki) idrar kanalı (üreterler) ve ağızdaki yaralı veya çizik bölgelere teması ile hastalık geçer.

Dövme veya piercing yaptırma ile hastalık bulaşır mı?

Evet. Dövme (tattuaj) veya piercing sırasında kullanılan iğnelerin yeterince steril ve temiz olmamasından dolayı bulaşma söz konusudur.

Hasta kişilerin kullandığı traş takımı, ustura ve diş fırçasının kullanımı ile hastalık bulaşır mı?

Hastalıklı kişilerin kullandığı ve kan bulaşmış ustura, traş fırçası ve diş fırçalarının kullanılması ile hepatit B bulaşabilir.

Anneden bebeğe geçiş nasıl olmaktadır?

Mikrobu taşıyan anneden bebeğe geçiş özellikle doğum esnasında olmaktadır. Mikrob bebeğe geçerse bebek hepatit B hastası olarak doğacaktır. Erken dönemde bulaşan hastalarda müzminleşme oranı oldukça yüksektir.

Hamilelikte hepatit kontrolü gerekir mi?

 Evet. Hamileliğin erken dönemlerinde HBsAg testi yaptırılmalıdır. Eğer negatif ise hamilelik süresince bulaş ihtimali olan davranışlardan sakınılmalı ve doğuma yakın tekrar test yapılmalıdır. Eğer test pozitif ise hamile kişi hastalığa yakalanmıştır ve çocuğuna bulaştırabilir. Çocuğa mikrop bulaştığında ise müzmin hepatit B hastalıklı bir çocuk dünyaya gelir.

 Hepatit B virusunu taşıyan gebenin hastalığı çocuğuna bulaştırmaması için bir önlem var mı?

Evet. Hepatit B virusunu taşıyan annelerin bebeklerine doğar doğmaz hepatit B serumu ve hepatit aşısı yapılmalıdır. Serumun tek doz yapılması yeterli iken aşı 2. ve 6. aylarda olmak üzere 3 doza tamamlanmalıdır.

Hamile bir kişi nasıl izlenmelidir?

 Hamile bir kadına hamileliğin erken döneminde test yaptırmalıdır. Bu test ile HBsAg bakılmalıdır. Eğer bu test hamileliğin erken döneminde negatif ise doğuma yakın tekrarlanmalıdır. Test pozitif ise bunun anlamı kişi hepatit B virusunu taşımaktadır ve bebeğine bulaştırabilir.

 Hepatit B hastaları özellikle kimler için bulaş riski taşımaktadır?

  • Hepatit B hastasının eşi
  • Hepatit B hastalısı ile cinsel teması olanlar
  • Birden fazla kişiyle birlikte olanlar
  • Damar içi ilaç kullananlar
  • Başka cinsel yolla bulaşan bir hastalığı olanlar
  • Homoseksüeller
  • Kronik hepatit B hastası ile aynı evde yaşayanlar
  • Sağlık personeli (Doktor, diş hekimi, hemşireler, yardımcı sağlık personeli)
  • Hemofili (pıhtılaşma bozukluğu) hastaları
  • Diyaliz hastaları
  • Hepatit B’nin sık görüldüğü ülkelere seyahat edenler (Afrika, Asya, Doğu Avrupa )
  • Hepatit B li hastaların çatal, kaşık, bıçak, jilet, ustura ve benzeri eşyalarını paylaşanlar

Kuluçka döneminde hastalık bulaşır mı?

Kuluçka döneminde vücut sıvıları oldukça bulaştırıcıdır. Vücutta hepatit B virusuna karşı antikor (mikroplara karşı vücut tarafından oluşturulan protein kökenli koruyucu maddeler) oluşumuna kadarki evrede hastalık son derece bulaşıcıdır.

Hepatit B nelerle bulaşmaz?

Hepatit B yiyecekler, su, yemek kapları, anne sütü, kucaklaşma, öpme, öksürme ile bulaşmaz.

HASTALIĞIN KLİNİK ÖZELLİKLERİ

Hepatit B’nin kuluçka süresi ne kadardır?

Ortalama 30-180 gündür.

Hastada bulaştan ne kadar sonra klinik belirtiler ortaya çıkar?

Hepatit B virusu bulaştıktan ortalama 12 hafta (9-21 hafta) sonra belirtiler görülür. Hastaların % 70’inde klinik belirtiler vardır. Erişkinlere göre çocuklarda belirti daha sık ortaya çıkar. 

Hepatit B’nin klinik belirtileri nelerdir?

 Bazılarında hiçbir belirti görülmeyebilir. Hepatit B’de ortaya çıkan belirtiler şunlardır:

  • Halsizlik
  • İştahsızlık
  • Bulantı, kusma
  • Baş ağrısı
  • Yorgunluk
  • Karın ağrısı (karaciğer bölgesinde)
  • Ciltte veya gözaklarında sararma
  • İdrar renginde koyulaşma
  • Dışkı renginde açılma
  • Eklem ağrısı

Yenidoğan bebeklerde hepatit B ile ilgili belirgin bir bulgu saptanamaz. Yaş ilerledikçe hastalığın belirti verme ihtimali artar.

Hepatit B virusu vücut dışında ne kadar süre yaşayabilir?

Hepatit B virusu vücut dışında en az 7 gün süreyle canlılığını korur ve hastalık yapma özelliğini sürdürür.

Müzmin hastalığı olan kişiler de bulaştırıcı mıdır?

Müzmin hepatit B hastaları özellikle eşlerine olmak üzere bulaştırıcıdırlar.

HASTALIĞIN TEŞHİSİ

Hastalık nasıl teşhis edilir?

Hepatit B sinsi bir hastalıktır. Çoğu kez hastalar başka nedenlerle kan verme sırasında tesadüfen teşhis edilirler. Çünkü bazı kimselerde hastalık belirti vermeden geçirilir.

Virus (mikrop) vücuda alındıktan ne kadar sonra hepatit testi pozitif olur ?

HBsAg testi virus bulaştıktan ortalama 4 hafta (1-9 hafta) sonra pozitif hale gelir.

Hepatit B hastalığına bağlı ortaya çıkabilecek kötü sonuçlar nelerdir?

  • Siroz: Müzmin, yaygın ve ilerleyici karaciğer iltihabıdır. Öldürücü bir hastalıktır. Ortalama yaşam süresi 40 aydır.
  • Karaciğer kanseri
  • Karaciğer yetersizliği
  • Fulminan hepatit denilen çok kısa sürede karaciğer yetmezliğine götüren ölümcül bir hastalık tipidir.
  • Hepatit D hastalığı

 Hepatit B testi yaptırmak için kimler ne zaman doktora başvurmalı?

Hepatit B hastalığı için riskli grupta yer alıyorsanız test yaptırtmak için mutlaka doktorunuza başvurun. Diğer yandan herhangi bir risk faktörü olmadan da bulaşabildiğinden yine doktorunuza başvurmanızda yarar vardır.

Hepatit B’de  kronikleşme (müzminleşme) oranı ne kadardır?

Müzminleşme oranı yaşa bağlıdır. 5 yaş üzerindeki hastalarda % 2-6 iken 1-5 yaş arası çocuklarda % 30, yeni doğanlarda ise % 90’dır.

HASTALIĞIN TEDAVİSİ

Akut hepatit B hastalığının tedavisi var mı?

 Günümüzde akut hepatit B hastalığı için özgün bir tıbbi tedavi yoktur. Tedavi daha çok destekleyici özelliktedir. Hastanın istirahat etmesi, alkolden sakınması, bol sıvı alması, az yağlı, karbonhidrattan zengin gıda alması önerilir. Ağızdan gıda alamayan, bulantı veya kusması olan hastalar hastanede yatırılarak serumla beslenir. Bu dönemde önemli bir husus da karaciğere zarar verebilecek ilaçlardan sakınmaktır.

Kronik (müzmin) hepatit B hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlar hangileridir?

 Günümüzde müzmin hepatit B hastalığının tedavisinde kullanılan biri iğne beşi hap olmak üzere 6 ayrı ilaç vardır. Bu ilaçlar çoğu kez tek başına kullanılmaktadır. Tedavide temel hedef mikrop çoğalmasını durdurup karaciğer hasarını en aza indirmek ve yıllar sonra ortaya çıkması muhtemel karaciğer yetmezliğini ve sirozu engellemektir.

Tedavide kullanılan ilaçlar

1-İnterferonlar (Pegasys, Peg-Intron)

2-Lamivudin (Zeffix)

3-Adefovir (Hepsera)

4-Entekavir (Baraclude)

5-Telbivudin (Sebivo)

6-Tenofovir (Viread)