Karaciğer Biyopsisi
Karaciğer nedir?
Karaciğer karnın sağ üst bölgesinde yer alan, vücudumuzun en büyük organıdır. Yaşam için gerekli olan birçok fonksiyona sahiptir. Karaciğer kan yoluyla aldığı besinleri işler. Yağ, protein ve şeker metabolizmasını düzenler, vücudun ihtiyacı olan su ve vitaminleri yapar. Ayrıca vücudun korunması için gerekli olan antikor yapımında da görev alır.
Karaciğer biyopsisi ne amaçla yapılır?
Karaciğer biyopsisi kronik viral hepatitin karaciğere yaptığı hasarın derecesin değerlendirmek için en iyi ve en duyarlı yöntemdir. Ayrıca hastaya uygulanan çeşitli tedavilerin etkinliğinin takibinde de yararlıdır. Sadece sarılıkların tanısında değil diğer alkolik karaciğer hastalığı, karaciğer yağlanması, primer biliyer siroz, hemakromatozis, Wilson Hastalığı gibi birçok karaciğer hastalığının tanısında oldukça değerli bir metottur. Nedeni saptanamayan alanin aminotransferaz (ALT) yüksekliği, nednei bulunamayan ateş ve metabolik hastalıkların tanısında da karaciğer biyopsisi yapılabilir.
Biyopsi öncesi dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Kan sayımı kontrol edilmelidir. Kanama bozukluğu olan hastalarda biyopsi yapmak sakıncalıdır. Batın ultrasonografisi ile kist ve damar yumağı olmadığından emin olunmalıdır.Biyopsi öncesi son bir hafta içerisinde aspirin, ibuprufen, naproksen, warfarin gibi analyezik, antienflamatuvar ve kan pıhtılaşmasını engelleyici ilaçlar alınmamalıdır. Lokal anestezik ilaçlara alerji olup olmadığı sorulmalıdır. Hastalara kanama bozukluğu (hemofili gibi) olup olmadığı sorulmalıdır. Biyopsi yapılacak olan kişiler doktoruna aldığı tüm ilaçlar konusunda bilgi vermelidir.
Biyopsiden yaklaşık 6 saat öncesine kadar hastalar bir şey yiyip, içmemelidir.
Biyopsi nasıl yapılır?
İşlem sırasında hastanın uyanık olması gerekir. Ankisiyetesi veya korkusu olan hastalara biyopsi öncesi sakinleştirici ilaçlar doktor tarafından verilebilir. Biyopsi yapılacak olan deri bölgesi antiseptik ile temizlenir. Sırt üstü yatan hastada, iğnenin gireceği alana lokal anestezik ilaç enjekte edilir. Karaciğer biyopsi iğnesinin kolay girmesini sağlamak için, karın derisi üzerinde küçük bir kesi yapılır. Karın derisi üzerinden, karaciğere iğne ile girilerek bir parça karaciğer dokusu alınır. Bu işlem birkaç saniye sürer. Biyopsi iğnesinin karaciğere girişi sırasında hafif ağrı hissedilebilir. Karaciğerden alınan örnek tetkik için patolojiye gönderilir.
Biyopsi sonrasında dikkat edilecek hususlar nelerdir?
Biyopsiden sonra hastaların en az 10 saat hastanede gözlenmesinde yarar vardır. Hastalar biyopsi sonrası en az iki saat süreyle, sağ yanı üzerine yatarak, istirahat ederler. Bu süre içerisinde hastaların tansiyon ve nabzı düzenli olarak kontrol edilir. Hasta istirahat ederken, televizyon seyredebilir, kitap okuyabilir veya refakatçileri ile konuşabilir.
Hastalar 5-7 gün istirahat etmeli, bir hafta süresince 5-7 kg’dan fazla ağırlık kaldırmamalı, yine bu süre içerisinde kanı sulandırıcı ilaçlar alınmamalıdır.
Hastalarda biyopsi bölgesinde veya sağ omuzda şiddetli ağrı, solunum sıkıntısı, göğüs ağrısı, biyopsi bölgesinde kanama, yüksek ateş, karın ağrısı, halsizlik, terleme, çarpıntı şikayetleri olursa mutlaka hekime başvurmalıdır.
Karaciğer biyopsisi yapılması sırasında ve sonrasında görülen istenmeyen durumlar nelerdir?
Bu konuda deneyimli kişilerin yaptığı biyopsilerde risk son derece azdır. Buna karşın biyopsi sırasında veya sonrasında bazı istenmeyen durumlar gelişebilir.
* Sık görülmeyen durumlar
a. İğnenin giriş yerinde kanama veya karın içi boşluğa kanama olması
b. Çok nadiren, iğne, girdiği alana yakın dokulara hasar verebilir. (Örneğin; safra kesesi, ince barsaklar, böbrek, akciğer)
* Daha sık görülen durumlar
c. Biyopsi yapılan yerde ağrı: Genellikle 24 saat sürer. Gerekirse ağrı kesici alınabilir.
d. Bayılma
* Önemli, fakat sık görülmeyen durumlar
e. Enfeksiyon gelişmesi
f. Hava embolisi: Karaciğerden kan damarları içine hava kabarcıklarının girmesiyle oluşur.
g. Safra kesesinin yırtılması ve safranın batına yayılması
h. Ölüm
Karaciğer biyopsisi kimlere yapılmaz?
a. Biyopsi olmayı kabul etmeyen uyumsuz hastalara
b. Karaciğer dışı safra yollarında tıkanıklık olanlarda
c. Pıhtılaşma bozukluğu olanlara
d. Batında yaygın sıvı toplananlara
e. Karaciğerde kist olanlara
f. Karaciğerde damar yumağı olanlara
Karaciğer biyopsi sonucu ne kadar sürede alınabilir?
Karaciğer biyopsi sonucu genellikle bir hafta içinde alınabilir.